I MỞ ĐẦU

• Xã hội hiện đại đang đổi thay từng ngày: vật chất nhiều, tinh thần yếu.
• Trong bối cảnh ấy, vai trò hộ trì đạo pháp – tức hộ đạo, hộ pháp – của người Phật tử càng trở nên quan trọng.
• Đây không phải là việc của riêng người xuất gia, mà là trách nhiệm của tất cả người con Phật, nhất là người tại gia.
• “Nếu chư Tăng là rễ gốc của cây đạo, thì Phật tử tại gia là đất nuôi cây ấy xanh tươi.”
  “Tăng Ni có thể là đèn soi đạo, nhưng Phật tử là người gìn giữ ánh sáng ấy không tắt giữa cuộc đời.”

II THỜI ĐẠI NGÀY NAY LÀ GÌ?

1 Khái niệm: Thời đại ngày nay, trong bối cảnh thế kỷ 21, thường được gọi bằng nhiều tên như:

• Thời đại toàn cầu hóa
• Thời đại công nghệ số
• Thời kỳ hậu hiện đại (post-modern)
• Thời đại truyền thông và tốc độ
• Thời mạt pháp (trong ngữ cảnh Phật giáo)

Là giai đoạn mà con người có nhiều phương tiện vật chất, nhưng cũng đối diện với nhiều khủng hoảng tinh thần, niềm tin, đạo đức và định hướng sống.

2 ĐẶC ĐIỂM CỦA THỜI ĐẠI NGÀY NAY

liệt kê 7 đặc điểm nổi bật:

 3 TÁC ĐỘNG ĐẾN ĐẠO PHÁP

a Thách thức:

• Tăng đoàn cần đối diện với nguy cơ mai một chánh pháp do hiểu sai – hành sai.
• Giới trẻ ít biết Phật pháp, dễ bị cuốn vào văn hóa thực dụng.
• Chùa chiền chịu áp lực giữa giữ truyền thống và thích nghi thời đại.

b Cơ hội:

• Công nghệ mở ra phương tiện truyền bá giáo pháp rộng lớn chưa từng có (YouTube, Podcast, Zoom pháp thoại...).
• Người dân khi khổ đau thường tìm về đạo – là cơ hội giúp họ hiểu và hành đúng.
• Phật tử có thể trở thành cầu nối giữa đạo pháp và đời sống hiện đại, nếu biết phát tâm hộ trì.

III HỘ ĐẠO LÀ GÌ? HỘ PHÁP LÀ GÌ?

1 Không phải hai, mà là một

• Hộ pháp: bảo vệ Chánh pháp, ngăn tà kiến, gìn giữ lời Phật dạy.
• Hộ đạo: phụng sự con đường tu học, gìn giữ đạo tràng, hỗ trợ Tăng Ni, nuôi dưỡng đời sống tâm linh.

Dù tên gọi khác nhau, nhưng đều cùng phát xuất từ tâm nguyện gìn giữ Phật pháp hiện hữu giữa đời.

2 Hình ảnh minh họa

• Hộ đạo như bảo trì chiếc xe đang chở mình đi: nếu không ai thay nhớt, kiểm tra thắng, xe sẽ hư giữa đường.
• Hộ đạo như chăm sóc ngôi nhà mình đang ở: phải quét dọn, chống dột, gia cố… thì mới an cư được.

Nghĩa là không đợi đến khi chùa sập, pháp suy, mới cứu, mà phải chủ động gìn giữ từng chút mỗi ngày.

III DẪN CHỨNG KINH ĐIỂN NÓI VỀ HỘ ĐẠO – HỘ PHÁP

Trong kinh điển Nikāya và các bản Hán tạng, Đức Phật đã nhiều lần nhấn mạnh rằng: người hộ trì Chánh pháp, hộ trì Tăng đoàn và phụng sự đạo pháp không chỉ góp phần duy trì mạng mạch Phật pháp giữa đời, mà còn gặt hái phước đức to lớn trong hiện tại và đời sau. Những lời dạy ấy không chỉ là sự tán thán, mà còn là kim chỉ nam cho người Phật tử tại gia nhận rõ vai trò hộ đạo của mình trong thời mạt pháp hôm nay. Dưới đây là các trích dẫn tiêu biểu, có ghi rõ nguồn kinh xác thực.

1. Kinh Pháp Cú – Dhammapada, câu 194 (Kinh Pháp Cú, phẩm Phật Đà, câu 194 – bản Pāli và bản Hán tạng tương đương: Kinh Pháp Cú, phẩm Phật Đà, câu 156): “Sự xuất hiện của chư Phật là khó gặp, Sự thuyết pháp là khó gặp, Được nghe Chánh pháp là khó gặp, Và người hộ trì Chánh pháp lại càng khó gặp hơn.”
2. Kinh Tăng Chi Bộ – Aṅguttara Nikāya, chương Bốn pháp, phẩm Hộ trì (Aṅguttara Nikāya (Tăng Chi Bộ), IV.2.2, Upāsaka Sutta (Kinh Cư sĩ): “Này các Tỷ-kheo, nếu có cư sĩ nào thành tựu tín tâm, trì giới, bố thí và trí tuệ thì người ấy là người hộ trì Phật, Pháp và Tăng.”
3. Kinh Pháp Cú – Dhammapada, câu 331 (Kinh Pháp Cú, phẩm Ái, câu 331 – bản dịch HT. Thích Minh Châu): “Ai cúng dường bậc đáng cúng, Người an trú trong Chánh pháp, Không ai có thể đo lường Được phước báu ấy bao nhiêu phần.”
4. Kinh Tăng Chi Bộ – Aṅguttara Nikāya, chương Bảy pháp, phẩm Bà-la-môn (Aṅguttara Nikāya (Tăng Chi Bộ), VII.20 – Dhammaṭṭhiti Sutta.): “Chư Tỳ-kheo, có bảy pháp này khiến Chánh pháp được tồn tại lâu dài... Trong đó có: các cư sĩ hộ trì những vị trì giới, hành đúng pháp, tôn trọng, cúng dường, tán thán.”
5. Kinh Tăng Chi Bộ – Aṅguttara Nikāya, chương Bốn pháp, phẩm Cư sĩ (Aṅguttara Nikāya (Tăng Chi Bộ), IV.30 – Upāsaka Sutta (Kinh Cư sĩ)): “Cư sĩ hộ trì giới luật, hộ trì Pháp bảo, hộ trì Tăng bảo – thì dầu ở bất cứ nơi đâu, chư Thiên và loài Người đều tán thán người ấy.”
6. Kinh Thi Ca La Việt – Siṅgālovāda Sutta (Trường Bộ Kinh số 31) (Dīgha Nikāya (Trường Bộ Kinh), Kinh số 31 – Siṅgālovāda Sutta, đoạn dạy về 6 phương.): “Người tại gia nên hộ trì Sa-môn, Bà-la-môn bằng thân – khẩu – ý, cung cấp vật thực, y phục, nơi ở, thuốc men... và không ngăn cản việc hành đạo của họ.”
7. Kinh Chánh Pháp Niệm Xứ – Saddhammassavana Sutta (Lược trích ý từ Kinh Saddhammassavana Sutta – Hán tạng tương đương: Trung A-hàm, Kinh Thiện Sanh (số 99)): “Dầu cho có người dựng nên trăm ngôi bảo tháp, cúng dường báu vật khắp thế gian, công đức ấy vẫn không bằng hộ trì người hành trì đúng Chánh pháp.”
8. Kinh Di Giáo – 佛遺教經 (Fó yíjiào jīng) (Kinh Di Giáo, bản Hán tạng, HT. Thích Trí Tịnh dịch.): “Nếu người tại gia nào hộ trì người tu hành chân chánh, người ấy cũng là đệ tử chân truyền của Như Lai.”
9. Kinh Tăng Chi Bộ – chương Bốn pháp (Lược ý từ Aṅguttara Nikāya IV.2 và các bài giảng giải về ‘phước đức hộ trì Chánh pháp’.): “Hộ trì đạo pháp là nền tảng cho phước đức trường tồn đời này và đời sau.”
10. Kinh Trung Bộ – Majjhima Nikāya, Kinh Trung đạo (MN 95 – Canki Sutta): “Ai tin tưởng và bảo vệ chánh pháp, hỗ trợ người hành trì chánh pháp, người ấy đang tích lũy phước báu lớn lao – không chỉ cho hiện tại mà còn cho nhiều đời sau.”
11. Kinh Tăng Chi Bộ – chương Bốn pháp: “Cư sĩ hộ trì Tam bảo, là đang hộ trì chính mình.”

IV NHỮNG VIỆC THIẾT THỰC MÀ NGƯỜI PHẬT TỬ CÓ THỂ LÀM ĐỂ HỘ ĐẠO

1 Hộ đạo bằng trí tuệ

• Nghe pháp – đọc kinh – học hỏi chánh kiến.
• Tránh mê tín, lệch lạc (thí dụ: xem bói, cúng sao giải hạn mà không hiểu nhân quả).
• Giải thích đạo lý cho con cháu, bạn bè một cách đúng đắn.

2 Hộ đạo bằng thân giáo – giữ giới, hành thiện

• Sống trung thực, hiền hòa, nhẫn nhịn, giúp đỡ người.
• Làm gương trong gia đình, giữ nền nếp Phật hóa gia đình.

Ví dụ: Một bà cụ già mỗi sáng đều tụng kinh, con cháu thấy mà kính nể, không dám nói lời thô tục.

3 Hộ đạo bằng công sức và tịnh tài

• Cúng dường đúng chánh pháp: giúp xây chùa, in kinh, tổ chức khóa tu, trợ duyên tăng tài.
• Hỗ trợ giáo dục Tăng Ni (học bổng, y dược, xe cộ, bút vở...).
• Công quả chùa chiền: lau dọn, trông xe, nấu ăn, lễ tân...

Ví dụ: Một nhóm cư sĩ lo hậu cần khóa tu, không ai biết tên, nhưng nếu thiếu họ, đạo tràng sẽ rối loạn.

4 Hộ đạo bằng truyền thông chánh kiến

• Chia sẻ pháp thoại đúng đắn lên mạng xã hội.
• Tránh lan truyền thông tin sai lệch, hình ảnh tiêu cực về Tăng đoàn.
• Góp lời động viên những vị mới học Phật.

V ĐÚC KẾT VÀ LỜI KÊU GỌI

Người Phật tử không chỉ đến chùa để tìm sự bình an cho riêng mình, mà còn phải góp phần trợ duyên cho đạo pháp được hưng long giữa thế gian đầy biến động.

Hộ đạo là bảo trì chiếc xe giác ngộ đang chở mình đi, là giữ gìn ngôi nhà tâm linh mình đang ở. Dù chỉ là việc nhỏ như châm trà, xếp ghế, gõ mõ, lau tượng…, nhưng nếu làm bằng tâm hộ trì thì đều là pháp cúng dường.

Tăng Ni là ngọn đèn soi sáng đạo lý, nhưng đèn muốn cháy lâu cần có dầu – và dầu ấy chính là sự hộ trì của hàng cư sĩ tại gia.

Không ai có thể tu hành đơn độc mà giữ được đạo. Cũng không ai chỉ tu cho bản thân mà Phật pháp có thể lan xa trong đời.

Vì vậy, Thầy kêu gọi quý Phật tử hãy không chỉ dừng lại ở việc đi chùa, mà cần thực sự sống đạo – bảo vệ đạo – xây dựng đạo, bắt đầu từ những điều nhỏ nhặt trong đời sống thường nhật:

• Một lời nói ôn hòa
• Một bàn tay giúp người
• Một lời khuyên đưa ai quay về nương tựa Tam bảo
• Một lần phát tâm hộ trì pháp hội, hộ trì người tu học…

Tất cả đều là những hành vi cao quý của người hộ đạo chân chính.

“Phật pháp trường tồn là nhờ Tăng Ni hoằng hóa, Phật pháp lan xa là nhờ cư sĩ hộ trì.”

“Tu đạo là hành trình, hộ đạo là bảo trì” – Cả hai đều cần thiết, và đều phải được thực hành mỗi ngày.

Thầy xin tán thán công đức tu học của quý vị hôm nay, và chân thành gửi gắm một lời nhắn nhủ:

Từ hôm nay, đừng chỉ là người học đạo – hãy là người hộ đạo.
Tu không chỉ cho mình, mà còn vì đạo pháp, vì cuộc đời, và vì con cháu mai sau. Nếu hôm nay không có quý vị hộ trì, thì mai kia con cháu ta sẽ nương tựa vào đâu để học đạo, tu hành và giữ gìn đạo pháp?

Nguyện cho Phật pháp trường tồn, nguyện cho chúng sanh đều được lợi lạc. Tâm hộ trì Tam bảo chính là nền móng vững chắc để đạo Phật mãi hiện hữu giữa lòng cuộc đời.