Từ nền tảng giáo lý thiền môn được kế thừa vững chắc, Chùa Gia Phước đã trở thành một trung tâm tu học và sinh hoạt Phật giáo sớm tại vùng đất mới, đồng thời cũng là một cơ sở gắn bó chặt chẽ với phong trào cách mạng, đặc biệt trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp và Mỹ. Trong hơn 160 năm tồn tại, chùa không chỉ giữ vai trò là nơi gieo trồng hạt giống tâm linh, mà còn là chứng nhân của lịch sử, gắn liền với Khu di tích Xóm Trầu – địa chỉ đỏ tiêu biểu của tỉnh Long An.

Dấu ấn lịch sử trên nền đất thiêng

Trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, Xóm Trầu – nơi Chùa Gia Phước tọa lạc – là căn cứ địa cách mạng quan trọng của Quận ủy Thủ Thừa, được chọn làm nơi họp bàn, huấn luyện, chuyển giao tài liệu, nuôi giấu cán bộ và tổ chức phong trào đấu tranh tại chỗ. Nhờ địa thế kín đáo và lòng dân một dạ trung kiên, chùa trở thành một trong những cơ sở tôn giáo điển hình gắn bó với phong trào yêu nước.

Với kiến trúc cổ kính, cảnh chùa thanh tịnh, Chùa Gia Phước là nơi nhiều cán bộ cách mạng từng chọn làm điểm trú ẩn an toàn trong thời kỳ hoạt động bí mật. Nhiều câu chuyện được kể lại, như về nữ chiến sĩ cách mạng tên Cúc, bị bắt tại khu vực gần chùa và hô to khẩu hiệu cách mạng trước khi hy sinh, đã để lại dấu ấn sâu đậm trong tâm thức người dân địa phương. Chính nhờ những đóng góp âm thầm nhưng đầy ý nghĩa này, chùa được xem là một phần không thể tách rời trong tổng thể Khu di tích lịch sử Xóm Trầu, và là biểu tượng kết nối giữa đạo pháp và dân tộc nơi miền quê Long An.

Di tích cách mạng và di sản tâm linh

Ngày nay, Khu di tích Xóm Trầu đã được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh, là nơi giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ. Trong lòng khu di tích ấy, Chùa Gia Phước vẫn còn giữ nguyên nét uy nghiêm cổ kính, với chánh điện, tháp chuông, hồ sen, cây cổ thụ, và không khí thanh tịnh phủ đầy nét trầm mặc của dòng thời gian. Mỗi viên gạch, mỗi phiến đá, mỗi mái ngói rêu phong nơi đây như ẩn chứa bao nhiêu câu chuyện lịch sử không lời, làm nên chiều sâu văn hóa và tâm linh của vùng đất chiến khu năm xưa.

Không chỉ là nơi sinh hoạt tôn giáo, Chùa Gia Phước còn tiếp tục phát huy vai trò phụng sự cộng đồng, duy trì đạo hạnh và tinh thần nhập thế trong thời kỳ mới. Các lễ hội truyền thống, khóa tu, chương trình từ thiện được tổ chức thường xuyên, giữ vững tinh thần “hoằng pháp lợi sanh” như tâm nguyện ban đầu của chư Tổ khai sơn.

Biểu tượng đạo đời giao thoa

Chùa Gia Phước là minh chứng sống động cho mối gắn bó giữa Phật giáo và dân tộc, giữa tâm linh và lý tưởng yêu nước, giữa quá khứ hào hùng và hiện tại thăng hoa. Sự hiện diện hơn 160 năm của ngôi chùa không chỉ góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc, mà còn là một phần quan trọng trong hành trình hình thành – ổn định – phát triển của Phật giáo tỉnh Long An suốt hơn bốn thập kỷ qua.

Trong dòng chảy của lịch sử Phật giáo miền Nam, Chùa Gia Phước mãi là một điểm sáng đặc biệt, vừa là nơi quy hướng tâm linh, vừa là cột mốc lịch sử cách mạng, góp phần hun đúc tinh thần đạo vị và lòng yêu nước trong lòng người dân Gia Định – Tân An - Long An.

Người viết: Thích Lệ Ngôn, ngày 09/6/2025