II. TIỂU SỬ TÔN GIẢ MỤC KIỀN LIÊN

1. Xuất thân và xuất gia

- Tôn giả Mục Kiền Liên (Sanskrit: Mahā-Maudgalyāyana, Pali: Mahā-Moggallāna) sinh trưởng trong một gia đình Bà-la-môn giàu có tại Ấn Độ cổ đại.

- Ngài là bạn thân từ thuở nhỏ của Tôn giả Xá Lợi Phất. Cả hai cùng đi tìm con đường giải thoát và sau khi gặp Tỳ-kheo Assaji, họ quy y theo Đức Phật.

- Sau khi xuất gia, Ngài chứng đắc A-la-hán chỉ trong vòng bảy ngày nhờ tinh tấn tu tập.

2. Thần thông bậc nhất

- Tôn giả Mục Kiền Liên được Đức Phật xác chứng là vị đệ tử có thần thông đệ nhất.

- Ngài có thể đi khắp Tam giới, giao tiếp với chư Thiên, quỷ thần và chúng sinh trong các cảnh giới khác nhau.

- Đức Phật từng tán dương Ngài: "Trong hàng đệ tử của Ta, Mục Kiền Liên là người có thần thông bậc nhất, có thể dùng năng lực để hóa độ chúng sinh trong nhiều cảnh giới khác nhau."

- Đức Phật cũng giao cho Ngài nhiệm vụ hướng dẫn chư Tăng về pháp môn thần thông và hỗ trợ giáo hóa những người khó độ.

III. NHỮNG MẪU CHUYỆN QUAN TRỌNG

1. Chuyện về lòng hiếu thảo – Cứu mẹ là bà Thanh Đề

- Sau khi chứng đắc A-la-hán, Tôn giả Mục Kiền Liên dùng thiên nhãn quan sát và thấy mẹ mình, bà Thanh Đề, đang chịu khổ đau trong địa ngục ngạ quỷ.

- Ngài mang cơm xuống cho mẹ, nhưng bà vừa cầm lên ăn thì thức ăn hóa thành lửa đỏ.

- Ngài bạch lên Đức Phật, và được dạy rằng: "Dù có thần thông quảng đại đến đâu cũng không thể một mình cứu mẹ, mà cần sự trợ duyên của chư Tăng."

- Nghe lời Phật dạy, Ngài thiết lễ Vu Lan Bồn vào rằm tháng bảy, cúng dường chư Tăng, nhờ công đức ấy mà mẹ Ngài được giải thoát.

- Đây là nguồn gốc của Đại lễ Vu Lan trong Phật giáo.

- Đặc điểm nổi bật: Tôn giả Mục Kiền Liên là biểu tượng tối cao của lòng hiếu thảo, không chỉ với mẹ mình mà còn với tất cả chúng sinh đau khổ trong luân hồi.

2. Cứu dòng họ Thích Ca khỏi bị diệt vong

- Khi vua Tỳ-lưu-ly (Virudhaka) kéo binh chinh phạt dòng họ Thích Ca để trả thù, Tôn giả Mục Kiền Liên dùng thần thông cứu được 500 người bằng cách đưa họ lên cõi trời.

- Tuy nhiên, vì nghiệp lực quá lớn, những người này vẫn không thoát khỏi số kiếp và phải tái sinh vào cảnh khổ.

- Câu chuyện này cho thấy rằng thần thông không thể thắng được nghiệp báo.

- Đức Phật đã nhắc nhở Ngài: "Mục Kiền Liên! Dù ông có đại thần thông, nhưng nghiệp báo của chúng sinh vẫn không thể thay đổi nếu chưa đủ phước duyên. Hãy lấy trí tuệ và từ bi để giáo hóa họ, giúp họ tự tạo công đức mà chuyển hóa nghiệp lực."

3. Cuộc đời hy sinh vì Chánh pháp

- Do giáo hóa nhiều người đi theo Phật pháp, Ngài bị nhóm ngoại đạo ganh ghét.

- Họ thuê côn đồ đánh Ngài đến chết.

- Dù có thần thông, nhưng Ngài chấp nhận số phận, không dùng phép thuật để chống lại, vì biết rằng đây là nghiệp báo.

- Trước khi viên tịch, Ngài trở về đảnh lễ Đức Phật và để lại lời giáo huấn cho chúng Tăng.

- Đức Phật thương tiếc, khen ngợi Ngài: "Mục Kiền Liên đã hy sinh thân mạng vì Chánh pháp, là tấm gương sáng cho hàng đệ tử đời sau. Hãy noi theo hạnh nguyện của Ngài mà tiếp tục hành trì và hoằng pháp."

IV. BÀI HỌC TỪ CUỘC ĐỜI NGÀI MỤC KIỀN LIÊN

- Lòng hiếu thảo: Câu chuyện cứu mẹ là bài học lớn về đạo hiếu, là nguồn gốc của Đại lễ Vu Lan Báo Hiếu.

- Sự kiên trì tu tập: Ngài đạt A-la-hán trong thời gian ngắn nhờ sự tinh tấn, nhắc nhở chúng ta không ngừng nỗ lực trên con đường tu học.

- Thần thông không thắng nghiệp báo: Dù có thần thông, Ngài vẫn không thể thay đổi nghiệp lực của mẹ mình hay cứu dòng họ Thích Ca.

- Sự hy sinh vì đạo: Ngài chấp nhận cái chết mà không oán hận, thể hiện tinh thần từ bi và vô úy của bậc Thánh.

- Lời khen ngợi và giao nhiệm vụ của Đức Phật: Đức Phật không chỉ tán thán công hạnh của Ngài mà còn giao phó trọng trách hoằng pháp, hướng dẫn chúng Tăng, và dùng trí tuệ thay vì thần thông để giáo hóa chúng sinh.

V. KẾT LUẬN

Tôn giả Mục Kiền Liên là một bậc Thánh đệ tử tiêu biểu của Đức Phật, không chỉ có thần thông bậc nhất mà còn là tấm gương sáng về hiếu hạnh, trí tuệ và sự tận tụy vì Chánh pháp. Những câu chuyện về Ngài không chỉ giúp chúng ta hiểu sâu hơn về giáo lý nhà Phật mà còn nhắc nhở mỗi người thực hành hiếu đạo, tinh tấn tu tập để chuyển hóa nghiệp lực và tìm đến con đường giải thoát chân chính./.

Biên soạn: Thích Lệ Ngôn, 09/3/2025, Ân Thọ Tự