PHẦN 1: TÓM LƯỢC NỘI DUNG CÁC BÀI KINH

1. Kinh Sân (Kodhana Sutta – AN 7.60)

Đức Phật nêu ra 7 tai hại của người hay sân hận: tổn đức, mất trí, không giữ giới, nói sai sự thật, khích bác người tốt, khó học đạo, sinh vào cõi dữ.

2. Kinh Không Sân Hận (Akkodha Sutta – AN 5.161)

Người bị chửi mắng mà không sân giận là người đại lực, xứng đáng được cung kính. Người mạnh thật sự là người chiến thắng được sân hận.

3. Kinh Ví Dụ Con Rắn (Alagaddūpama Sutta – MN 22)

Dùng pháp sai cách như bắt rắn sai cách – sẽ bị cắn. Một đoạn trong kinh dạy: người ôm giữ sân hận là tự hại mình.

4. Kinh Pháp Cú (Dhammapada)

Tập hợp nhiều câu kệ nổi tiếng: Ai ôm hận thì hận thù không nguôi. Hận thù không thể dập tắt bằng hận thù, chỉ có tình thương mới dập tắt được hận thù.

5. Kinh Nhất Dạ Hiền Giả (Bhaddekaratta Sutta – MN 131–134)

Khuyên sống chánh niệm trong hiện tại, không tiếc nuối quá khứ, không lo tương lai. Lo âu và hối tiếc dễ dẫn đến nóng giận, bất an.

6. Kinh Đại Bát Niết Bàn – Phẩm Pháp Thân

Sân là một trong ba độc (tham – sân – si), là chướng ngại ngăn che Phật tánh. Đoạn trừ sân là điều kiện để giác ngộ.

7. Kinh Duy Ma Cật – Phẩm Bồ Tát Hạnh

Chê trách người tu Bồ Tát mà còn sân hận là chưa hiểu đạo. Người tu đại thừa phải nhẫn nhục, dùng tâm từ để đối trị chướng duyên.

8. Kinh Hoa Nghiêm – Phẩm Nhập Pháp Giới

Thiện Tài học với thiện tri thức về pháp nhẫn, đoạn trừ giận dữ để thành tựu Bồ Tát hạnh.

9. Kinh Từ Bi (Mettā Sutta – Sn 1.8)

Phát triển tâm từ là pháp tu đối trị sân hận. Quán tưởng tất cả chúng sinh được an vui, không thù ghét ai.

10. Kinh Diệt Trừ Phiền Giận (SN 46.51)

Dạy phương pháp cụ thể để đoạn trừ sân hận như quán từ bi, quán vô thường, thiền xả... để an tâm và giải thoát.

PHẦN 2: NGUYÊN VĂN CÁC BÀI KINH

1. Kinh Sân (Kodhana Sutta – AN 7.60)

“Này các Tỷ-kheo, có bảy điều bất lợi này cho người phẫn nộ, bị phẫn nộ chinh phục, bị phẫn nộ chế ngự. Những gì là bảy?
1. Tự mình làm ác.
2. Khiến người khác làm ác.
3. Tự mình làm điều bất thiện.
4. Khiến người khác làm điều bất thiện.
5. Bỏ bê giới luật.
6. Bị tiếng xấu đồn xa.
7. Sau khi thân hoại mạng chung, người ấy sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục.

Này các Tỷ-kheo, đây là bảy điều bất lợi cho người phẫn nộ, bị phẫn nộ chinh phục, bị phẫn nộ chế ngự.”

2. Kinh Không Sân Hận (Akkodha Sutta – AN 5.161)

“Này các Tỷ-kheo, có năm điều này khiến người trí ca ngợi người không sân.
1. Người ấy không nói lời hung ác với người hung ác.
2. Người ấy không nói lời thô lỗ với người thô lỗ.
3. Người ấy nói lời từ ái với người nói lời từ ái.
4. Người ấy nói lời nhu hòa với người nhu hòa.
5. Người ấy không nuôi lòng hận thù, dù bị đối xử bất công.

Do vậy, người trí ca ngợi người không sân hận.”

3. Kinh Ví Dụ Con Rắn (Alagaddūpama Sutta – MN 22)

“…Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, có hạng người học pháp, nhưng không hiểu đúng, rồi nắm giữ sai pháp, như nắm con rắn sai cách nên bị cắn. Người ấy trở nên sân hận khi bị chỉ trích, không nhận lỗi, tranh cãi, phỉ báng – người ấy đã làm trái với pháp.”

“Này các Tỷ-kheo, ai ôm lòng sân giận, chính họ đốt cháy tâm mình, như lửa thiêu đốt củi khô. Hãy bỏ sân như bỏ lửa nóng. Người tu phải luôn tỉnh giác với tâm mình.”

4. Kinh Pháp Cú (Dhammapada)

Phẩm Song Yếu – Câu 3–5:
3. "Nó mắng tôi, đánh tôi, nó thắng tôi, cướp tôi" – ai ôm hận ấy, hận thù không nguôi.
4. "Nó mắng tôi, đánh tôi, nó thắng tôi, cướp tôi" – ai không ôm hận, hận thù sẽ nguôi.
5. Hận thù diệt hận thù – đời này không thể được. Không hận diệt hận thù – là định luật ngàn thu.

Phẩm Sân Hận – Câu 221–234 (chọn lọc):
221. Hãy khắc phục sân hận, diệt trừ lòng kiêu căng, vượt qua mọi ràng buộc.
222. Người điều phục được sân, như xe điều phục ngựa – là người đáng được khen.
223. Lấy từ thắng giận dữ, lấy thiện thắng bất thiện, bố thí thắng xan tham, chân thật thắng vọng ngữ.
231. Người nào hay nóng giận, mạnh tay, lời độc hại, sống bất chánh, ưa giận – không giữ giới, phóng dật.
234. Tựa như cây bị đốn, sẽ mọc lên lần nữa, nếu chưa nhổ tận gốc – gốc ái chưa tận trừ, sân hận lại sinh khởi.

Phần 2 (tiếp): Nguyên văn các bài kinh (tiếp theo)

5. Kinh Nhất Dạ Hiền Giả (Bhaddekaratta Sutta – MN 131)

Không nên theo đuổi quá khứ,
không nên ước vọng tương lai.
Quá khứ đã đoạn tận,
tương lai thì chưa đến.
Hãy quán chiếu pháp hiện tại
một cách sáng suốt, chánh niệm.
Không dao động, không lay chuyển.
Người khéo an trú như vậy
mới xứng danh Hiền Giả
Sống trọn vẹn một đêm.

Ai khát ái với quá khứ,
mơ tưởng điều chưa đến,
sẽ bị phiền giận kéo về,
như lửa cháy bừng rừng rậm.

6. Kinh Đại Bát Niết Bàn – Phẩm Pháp Thân

Sân hận là độc, là nghiệp ác, là chướng ngại lớn.
Người còn sân thì tâm không an, trí không sáng,
không thấy được Phật tánh – không vào được Niết bàn.

Muốn thấy được Như Lai tạng, phải phá ba độc:
tham như lửa đốt,
sân như rắn độc,
si như đêm tối.
Ai dứt được sân, người ấy gần Phật.

7. Kinh Duy Ma Cật – Phẩm Bồ Tát Hạnh

Các vị Bồ Tát không nên sinh tâm sân hận với chúng sanh.
Nếu có sân hận, là đã rơi khỏi hạnh Bồ Tát,
giống như người vào biển lớn mà còn sợ ướt.

Bồ Tát lấy tâm nhẫn nhục làm sức mạnh,
lấy từ bi đối trị oán thù,
không lấy lời ác để thắng lời ác,
chỉ dùng im lặng và tuệ giác.

8. Kinh Hoa Nghiêm – Phẩm Nhập Pháp Giới

Thiện Tài đồng tử đến học với tiên nhân Sư Tử Ý,
người tu pháp nhẫn nhục sâu xa, không động tâm trước mọi thử thách.

Bị vua chặt thân thể, vẫn giữ tâm không giận,
ngược lại còn thương xót người kia bị vô minh che lấp.
Đó là nhẫn nhục Ba-la-mật, là hạnh Bồ Tát.

9. Kinh Từ Bi (Mettā Sutta – Sn 1.8)

Nguyện cho tất cả chúng sanh –
không ai bị khổ đau,
không ai bị áp bức,
không ai bị thương tổn.
Nguyện cho không ai oán ghét ai.
Dầu đi, đứng, nằm, ngồi –
luôn luôn giữ chánh niệm
tâm từ trải khắp mọi phương.

10. Kinh Diệt Trừ Phiền Giận (Saṁyojana Paṭivinaya Sutta – SN 46.51)

Này các Tỷ kheo, có người bị sân hận, phiền não lấn át,
không biết dùng pháp nào để diệt trừ. Tỳ kheo phải tu tập tâm từ để đối trị sân.

Lại nữa, tu tập quán bất tịnh để diệt tham,
tu vô thường để đoạn chấp ngã,
tu từ bi để dập tắt hận thù,
tu tuệ quán để đoạn tà kiến,
tu xả để an định nội tâm.

Ai ôm sân như giữ cục than nóng,
chỉ có tự mình bị phỏng tay.
Buông bỏ sân thì tâm mới an,
đó là con đường giải thoát.